In het pittoreske stadje Herentals in België bevindt zich een verborgen parel van gotische architectuur die zowel geschiedenisliefhebbers als toevallige toeristen aantrekt – de Sint-Waldetrudiskerk. Deze rooms-katholieke basiliek, gewijd aan de heilige Waltrudis van Bergen, is een prachtig voorbeeld van de Brabantse gotische stijl en getuigt van het rijke historische erfgoed van de regio. Plaatselijk bekend als de Bovenkerk, biedt dit beschermde monument een fascinerende reis door eeuwen van architectonische evolutie en religieuze toewijding.
De oorsprong van de Sint-Waldetrudiskerk gaat terug tot de 14e eeuw, met een bouwperiode die zich over meerdere eeuwen uitstrekte en de veranderingen in gotische architectuur weerspiegelt. Het bescheiden transept en de kruisingstoren van de kerk belichamen de sobere kenmerken van de Brabantse hooggotiek, terwijl het koor, toegeschreven aan Gillis van den Bossche, de overgang naar de laatgotiek toont van 1417 tot 1449.
De bouw van het driebeukige schip in laatgotische stijl begon in 1453. De geschiedenis van de kerk is echter niet zonder beproevingen geweest. Het oostkoor raakte in verval onder het bestuur van de Staten-Generaal tussen 1576 en 1584, wat leidde tot de dichtmetseling ervan in het begin van de 17e eeuw. Het westportaal, dat aan het eind van de 16e eeuw was afgesloten, werd in 1934 heropend, waardoor een stuk van het historische weefsel van de kerk werd hersteld.
Opmerkelijk is dat de toren na een storm in 1606-1607 werd herbouwd en dat de torenspits tweemaal werd vervangen – eenmaal na een brand in 1769 en opnieuw in 1901 met een naaldvormige spits. De sacristie, toegevoegd in 1785, en de heropening van het westelijke spitsboogvenster tussen 1966 en 1968, illustreren verder de veerkracht en voortdurende evolutie van de kerk.
De Sint-Waldetrudiskerk is een oostwaarts gerichte kruisbasiliek met een vierkante kruisingstoren van Balegemse zandsteen. Het zeven traveeën tellende schip, het lage transept met twee traveeën en het drie traveeën tellende koor worden aangevuld door zijkapellen en een sacristie, allemaal bedekt met leien daken. De ritmisch gestapelde steunberen, doorlopende kroonlijsten, steiger gaten en spitsboogvensters versierd met gotisch maaswerk, waaronder driepassen en visblaasmotieven, zijn architectonische hoogstandjes.
De westelijke gevel, bekroond met een kruis, heeft twee rechthoekige deuren onder een spitsboogblindveld, een hangende driekwartkolom en een bekronende driedelige nis met het beeld van de patroonheilige. Een breed veellicht maaswerkvenster en een veelhoekige traptoren aan de zuidkant voegen grandeur toe. De noordwestelijke kapel, met zijn korfboogdeur in een geprofileerd kader, en de gewelven van het schip en koor, eindigend op prominente steunberen, zijn verdere hoogtepunten.
De vierkante kruisingstoren, met zijn spits, steiger gaten en muurankers, wordt aangevuld door een veelhoekige traptoren in de noordoostelijke hoek. Het gotische koor, met zijn omliggende balustrade, valse triforium met driepassen en vierpassen motieven, pinakels, kruisbloemen, kruisen, spitsboogvensters en waterspuwers, is een meesterwerk van gotisch ontwerp.
Speurtochten in Herentals
Ontdek Herentals met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Herentals op een spannende en interactieve manier!
Binnenstappen in de Sint-Waldetrudiskerk is alsof je een tijdcapsule betreedt. Het gedeeltelijk gepleisterde interieur is gearticuleerd met spitsbogen op kolommen met koolbladkapitelen of figuratieve kapitelen die bijbelse figuren zoals Adam en Eva, Mozes, David, Isaak, Abraham en Noach uitbeelden. De kruisribgewelven met gebeeldhouwde sluitstenen en de gewelfde toren ondersteund door geclusterde pilaren zijn indrukwekkend.
Het koor, versierd met een vals triforium en resten van 19e-eeuwse polychromie, herbergt een uitgebreide kunstcollectie. Talrijke schilderijen uit de 16e tot het begin van de 19e eeuw, thematisch gerangschikt, beelden het leven van heiligen, legendes, wonderen, scènes uit het Oude Testament en het leven en de Passie van Christus uit. De Herentalse schildersdynastie Francken is goed vertegenwoordigd met negen werken, waaronder drieluiken.
De Sint-Waldetrudiskerk beschikt over een indrukwekkende reeks sculpturen uit de 15e tot de 19e eeuw. Het Brusselse altaarstuk van Passier Borreman, circa 1520, dat het martelaarschap van de heiligen Crispinus en Crispinianus uitbeeldt, is bijzonder opmerkelijk. Het barokke Mariabeeld altaar, gemaakt van gemarmerd hout uit de late 17e eeuw, en andere altaren toegeschreven aan J. Verbuecken, zijn prachtig. Het hoogaltaar, ontworpen door C. Kenis en uitgevoerd door A.J. Vasseur in 1778, en het neogotische altaar van Sint-Jozef uit de late 19e eeuw, verrijken verder het artistieke erfgoed van de kerk.
De koorbanken, gemaakt door J. Verbuecken en J. Van Tendelo tussen 1661 en 1664, bevatten houtsnijwerk van P. Verbruggen. De neogotische communiebanken met balustrades en kolommen, vervaardigd door L. Van Ryswyck in 1880, en een marmeren preekstoel ontworpen door R. Lemaire in 1950, zijn belangrijke toevoegingen. Verschillende biechtstoelen uit 1651, waaronder een Régence-biechtstoel uit 1756 door J. Verbuecken, versierd met beelden van P. Van Dyck, voegen toe aan het rijke interieur van de kerk.
De rococo orgelkast, gemodelleerd door A. Van Berckelaer, met timmerwerk door J. Van Hove en beeldhouwwerken door J. Brasseur en W. Mavou, herbergt een orgel gebouwd door Frederic Jacobus en Ludovicus Franciscus Verbuecken. Het orgel werd gerestaureerd in 1966-1968 en opnieuw in 2003 en beschikt nu over 37 registers op drie manualen en een pedaal. Een romaanse doopvont van Doornikse blauwe hardsteen uit de eerste helft van de 13e eeuw, met een koperen deksel uit 1642 door G. Van Opstal, is een ander hoogtepunt.
Het zuidelijke transept is versierd met 15e-eeuwse fresco's en de doopkapelpoort dateert uit de 15e eeuw. Het rococo koorscherm uit de 18e eeuw, een renaissancekast uit de eerste helft van de 16e eeuw, en een reliekschrijn gemaakt door J. Spoeden in 1685-1686, inclusief een schrijn van de heilige Waltrudis, voegen toe aan de heilige schatten van de kerk.
De sacristie, met zijn klassieke kasten en lambrisering uit circa 1785, herbergt een zesarmige kroonluchter uit de 17e eeuw. Het koor bevat namenlijsten van de Broederschap van de Heilige Drie-eenheid uit de eerste helft van de 18e eeuw. Een neogotische kandelaar (1869-1879) en het tabernakel (1869) door L. Van Ryswyck, samen met grafstenen uit de 15e eeuw in het zuidelijke transept, verrijken verder het historische en artistieke erfgoed van de kerk. De glas-in-loodramen, die de heilige Antonius de Kluizenaar (1588, gerestaureerd in 1878) in de Antoniuskapel uitbeelden, en andere ramen uit 1878 tot 1920, voegen een levendige kleur toe aan het interieur van de kerk.
De Sint-Waldetrudiskerk is niet zomaar een kerk; het is een levend museum van gotische architectuur en religieuze kunst. De muren weerklinken de verhalen van
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 3 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.