Het Altes Rathaus, ofwel het Oude Stadhuis, in Erkelenz, Noordrijn-Westfalen, Duitsland, is een prachtig voorbeeld van laatgotische baksteenarchitectuur uit de 16e eeuw. Dit historische gebouw, gelegen in het hart van Erkelenz, weerspiegelt de rijke geschiedenis en veerkracht van de stad. Samen met de Lambertustoren is het een van de meest iconische bezienswaardigheden van de stad, die bezoekers betovert met zijn unieke charme en boeiende verleden.
De oorsprong van het Altes Rathaus gaat terug tot de Middeleeuwen. Toen Erkelenz in 1326 stadsrechten kreeg, werd er een domus fori (markthuis), ook wel Gewanthuys (lakenhal) genoemd, gedocumenteerd. Dit gebouw was een centrum voor handel, met name in linnen stoffen van lokale vlasteelt, en diende als locatie voor vergaderingen en administratie. Hier werden ook de handhaving van maten en gewichten, belastinginning en de uitoefening van gemeentelijke privileges zoals marktdagen gecontroleerd.
Tragisch genoeg verwoestte een grote brand op 21 juni 1540 het oorspronkelijke gebouw, samen met het grootste deel van de stad. Onder de slachtoffers was een stadsofficier genaamd Gobell, en met hem gingen alle gemeentelijke documenten in vlammen op. Slechts een jaar later gaf de stad de steenhouwer Jan van Vyrß uit Viersen de opdracht om het stadhuis te herbouwen. De proost van het Marienstift in Aken schonk genereus het Gewanthuys en Stadthuys aan de burgers. De bouw duurde tot 1546, met dit jaar gemarkeerd op een steen die in het metselwerk bij de ingang is geplaatst.
Het Altes Rathaus kenmerkt zich door zijn laatgotische baksteenconstructie, rustend op vierkante pilaren met open arcades op de begane grond, een raadszaal erboven en opslagruimtes onder het dak. Oorspronkelijk was de begane grond een open markthal met spitsbogen tussen de pilaren, terwijl de bovenverdieping gotische kruisvensters had in platte boognissen. Het hoge, met leisteen bedekte schilddak was versierd met een decoratieve kantelen en vier hoektorentjes.
In 1756 onderging het gebouw aanzienlijke wijzigingen om plaats te bieden aan de stadsadministratie. De kantelen en hoektorentjes werden verwijderd, met hun uitsteeksels nog steeds zichtbaar in het metselwerk. Het dak werd verlengd tot de kroonlijst en de gotische vensters werden vervangen door eenvoudige blauwe steenlijsten. De arcades op de begane grond werden dichtgemetseld, waardoor extra ruimtes ontstonden voor een politiebureau en een gevangeniscel, waarvan het kleine getraliede raam naar de straat keek. Een rococo-portaal werd toegevoegd en het metselwerk werd gewit in de stijl van die tijd.
Speurtochten in Erkelenz
Ontdek Erkelenz met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Erkelenz op een spannende en interactieve manier!
Het Altes Rathaus diende als zetel van de stadsadministratie tot 1907, waarna de administratie verhuisde naar het voormalige Franciscaner kloostergebouw en later naar een nieuw stadhuis aan de Johannismarkt in 1918. Pogingen om het inmiddels vervallen gebouw te behouden varieerden van restauratie tot volledige reconstructie met een uitbreiding op een andere marktplaats. Echter, financiële beperkingen, de Eerste Wereldoorlog en inflatie verijdelden deze plannen.
In de periode na de Eerste Wereldoorlog gebruikten de Belgische bezettingstroepen het Altes Rathaus tijdelijk als hun hoofdkwartier. Na hun vertrek in 1926 nam de in 1920 opgerichte Geschiedenis- en Oudheidkundige Vereniging de taak van restauratie op zich. In 1930 richtten zij een lokaal museum op de bovenverdieping in. In 1931 werd het dak opnieuw bedekt en werden drie arcades aan de zuidkant heropend. De begane grond huisvestte een politiebureau, een gevangeniscel en een daklozenopvang tot 1939.
De Tweede Wereldoorlog bracht verdere verwoesting. In de nacht van 19-20 juni 1940 zetten brandbommen het dak in brand, waarbij de museumcollectie die daar was opgeslagen, werd vernietigd. Het gebouw kreeg een tijdelijk plat dak, maar een grote luchtaanval op 23 februari 1945 veroorzaakte extra schade, waarbij de zuidoostelijke hoek en de arcade werden vernield.
Na de oorlog overwoog de gemeenteraad aanvankelijk om het Altes Rathaus te slopen. Echter, in 1948 boden ongeveer 30 jonge burgers zich vrijwillig aan om het puin te ruimen, waardoor de raad besloot tot wederopbouw. De restauratie, inclusief de heropening van meer arcades, vond plaats tussen 1949 en 1951, met het interieur voltooid in de daaropvolgende jaren. De officiële heropening was op 18 januari 1956. Ondanks de aanpassingen bleven de proporties van het gebouw harmonieus, met het witgekalkte metselwerk dat scherp contrasteerde met het zwarte dak, waardoor het de titel kreeg van een juweel van baksteengotiek in de Neder-Rijn regio.
Tegenwoordig dient het Altes Rathaus als raadszaal en als locatie voor representatieve doeleinden. In 2013 ondernam de stad Erkelenz een renovatie, waarbij het dak opnieuw met leisteen werd bedekt en gedeeltelijk dichtgemetselde arcades werden heropend. Drie van de vijf arcadeassen aan de lange zijde werden blootgelegd, en de middelste arcade aan de brede zijde werd volledig beglaasd, waardoor bezoekers een kijkje konden nemen op de begane grond.
Sinds 2008 is het Altes Rathaus de twaalfde en laatste stop op de Route Tegen Vergeten, een route in Erkelenz ter herdenking van de wreedheden van het nazi-regime. Een plaquette op het gebouw eert verzetsstrijders uit de regio Erkelenz.
In de entree is een Romeinse votiefsteen te zien die in de 18e eeuw in Erkelenz werd gevonden. Het draagt een toewijding van Centurion Gaius Julius Proculus van de Legio XXX Ulpia Victrix aan Jupiter, voor het eerst beschreven in 1801 door kunstverzamelaar Adolf von Hüpsch.
In de Goede Kamer van het stadhuis hangen drie wandtapijten die een bruiloft, een bedrog en een varkensslachting uitbeelden, samen met twee kleinere tapijten met vogelscènes. Deze grote wandkleden werden rond 1630 in Brussel vervaardigd door de Jan Seghers manufactuur van wol en vlasgaren.
De glas-in-loodramen in de raadszaal werden in 1961 ontworpen door Hermann Gottfried, met gebruik van antiek glas, lood en zwarte verf. Uitgevoerd in grijstinten met eenvoudige lijnornamenten en af en toe blauwe, groene en bruine tinten, werden de ramen geproduceerd door de Linnich Glaswerken Oidtmann.
Aan de zuidoostelijke hoek van het gebouw staat een Madonna-beeld in een nis op ongeveer 3,5 meter hoogte. Dit vervangende beeld voor een eerder beeld werd in 1958 gemaakt door de Erkelenz beeldhouwer Peter Haak. De Madonna houdt het Christuskind in haar linkerarm en een lelie in haar rechterhand, met de rechterhand van het Kind in een zegenende positie en een wereldbol in de linkerhand. Beide figuren zijn gekroond en het voetstuk is gegraveerd met AVE MARIA KAISERIN. Het beeld herdenkt de verbinding van de stad met het Marienstift in Aken, dat eeuwenlang het heerschap voerde. De lelie verschijnt in zijn zegel en wapen.
Het Altes Rathaus in Erkelenz is meer dan slechts een gebouw; het is een symbool van de blijvende geest en historische betekenis van de stad. De muren vertellen verhalen van handel, bestuur, oorlog en veerkracht, waardoor het een must-see is voor iedereen die dit charmante Duitse stadje bezoekt.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 2 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.