Huis te Kinderdijk is een imposante villa gelegen langs de rivier de Noord, tussen de Lammetjeswiel en de Rijzenwiel in het schilderachtige dorp Alblasserdam, Nederland. Dit statige huis, sinds 7 mei 1968 een rijksmonument, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot het begin van de 19e eeuw, met oorsprong die zelfs terugvoert naar rond 1600.
De architectonische pracht van Huis te Kinderdijk getuigt van het vakmanschap van de onbekende architect. Oorspronkelijk werd aangenomen dat het een boerderij was uit de jaren 1600, maar de villa is gebouwd van rode baksteen in kruisverband, met kenmerkende anderhalve baksteen rollagen boven de raamkozijnen. De gevel wordt bekroond met een lijstgevel en een hardstenen plint met het cursieve opschrift Huis te Kinderdijk.
De voorgevel is verdeeld in vijf raamassen, met de ingang op de begane grond voorzien van een hardstenen stoep. De centrale travee is versierd met pilasters op de hoeken, wat bijdraagt aan de statige uitstraling. Het deurkozijn heeft een bovenlicht en een goot die wordt ondersteund door rijkelijk gesneden consoles met bloemmotieven. Zowel de deur- als raamkozijnen hebben hardstenen dorpels, wat bijdraagt aan de elegantie van de villa.
Het raam op de bovenverdieping wordt geflankeerd door ornamenten in Louis XV-stijl, met een guirlande van bladeren eronder. Deze guirlande bevat een boek, een veer en een rol, verwijzend naar de legende van de wieg die aanspoelde tijdens de Sint-Elisabethsvloed van 1421. Volgens het verhaal werd een baby genaamd Beatrix gered door een kat die de wieg drijvende hield door heen en weer te springen en zo te beschermen tegen de golven. Een illustratie van dit voorval is boven het raam te zien.
De schuiframen zijn versierd met roeden, en de ramen op de begane grond zijn voorzien van luiken. Het huis wordt bekroond met een tentdak bedekt met leien, met twee schoorstenen op de kruispunten. De achteruitbouw heeft een gedeeltelijk plat dak met een aangrenzende schuine kap. De voorzijde van het huis heeft twee dakkapellen met sierlijke kozijnen en frontons. Aan de oostzijde is een serre aangebouwd en langs de westmuur is een externe schoorsteen gebouwd.
Het park rondom Huis te Kinderdijk is een weelderige uitgestrektheid van gazons, lanen en ongeveer 100 bomen, waaronder esdoorns, lindes, kastanjes en beuken, waarvan er enkele monumentaal zijn. In het midden bevindt zich een kronkelende vijver, wat het park de uitstraling van een Engelse landschapstuin geeft. Ten westen van het huis staat een druivenmuur, hoewel deze in slechte staat verkeert anno 2022.
Speurtochten in Alblasserdam
Ontdek Alblasserdam met de digitale speurtocht van myCityHunt! Los puzzels op, beheers teamtaken en verken Alblasserdam op een spannende en interactieve manier!
Het landgoed en het huidige huis werden opgericht in de eerste helft van de 18e eeuw. Tot 1840 stonden er twee huizen op de plaats van de villa, die toen werden samengevoegd tot het grote huis dat bekend staat als Huis te Kinderdijk. In 1803 kocht Arij Bakker een van de huizen van Johannes Rijkee. Na de dood van Bakker in 1804 verkocht zijn weduwe het gecombineerde eigendom aan kunstverzamelaar Boen Papenhuyzen in 1814.
Na de dood van Boen in 1841 verkocht zijn zus Judith Papenhuyzen het landgoed, zoals geadverteerd in de Rotterdamsche Courant. Cornelis Smit kocht het huis maar verkocht het snel door aan Peter Landberg, een rijke koopvaardijkapitein, in hetzelfde jaar. Landberg woonde in het huis, dat toen nummer 177 had.
In 1845 kocht Jan van Os het huis en verkocht het in 1849 aan Murk Lels, directeur van het sleepbedrijf L. Smit & Co. Het huis bleef in de familie Lels tot 1901 en diende als hoofdkantoor van het bedrijf totdat het naar Rotterdam verhuisde. Van 1901 tot 1907 werd het huis verhuurd aan de burgemeester van Alblasserdam, jhr. Volkert Huibert de Villeneuve. Pieter Lels huurde en kocht later het huis in 1914, voerde aanzienlijke renovaties uit en legde het huidige park aan.
In 1931 droeg de familie Lels het huis over aan de Maatschappij tot Exploitatie van Het Huis te Kinderdijk N.V., die het verhuurde. Het park werd onderhouden door de gemeente en opengesteld voor het publiek tegen betaling. Ary Martinus Lels huurde het huis vanaf 1952 en verwierf uiteindelijk alle aandelen, waarna het park werd gesloten voor het publiek. Het huis werd verhuurd in de jaren dat hij er niet woonde.
In 1977 kocht huurder Herman Kanters het huis en voerde uitgebreide renovaties uit. Anno 2022 staan het huis en park te koop, met aanzienlijke achterstallige onderhoudswerkzaamheden. De gemeente Alblasserdam overweegt het park aan te kopen om het te integreren met het bestaande openbare park erachter.
In het begin van de 20e eeuw was het gebruikelijk dat elk schip van L. Smit & Co. dat langs het huis voer op de rivier de Noord, groette met drie fluitsignalen. Als Pieter Lels thuis was, verscheen hij bij het raam en beantwoordde de groet met zijn hoed in de hand.
Tijdens graafwerkzaamheden voor een garage bij Huis te Kinderdijk in 1916 werd een Baardmankruik gevonden met 13 gouden en 124 zilveren munten uit de Spaanse tijd, geslagen onder de heerschappij van Ferdinand en Isabella, keizer Karel V en Filips II. Dit suggereert dat er waarschijnlijk een gebouw op de locatie stond in de 16e of 17e eeuw.
Koop nu tickets voor de speurtocht!
Met myCityHunt ontdek je duizenden steden over de hele wereld tijdens spannende speurtochten, schattenjachten en escape games!
myCityHunt vouchers zijn het perfecte cadeau voor veel gelegenheden! Verras jouw vrienden en familie met dit buitengewone evenementgeschenk. myCityHunt vouchers zijn vanaf de aankoopdatum 3 jaar geldig en kunnen binnen deze periode worden gebruikt voor een vrij te kiezen stad en tour uit het myCityHunt portfolio.